Semerciler piri, ''AHİ YUSUF...''

Amasya yolunda, Erkek Kuran Kursu binası arkasındadır.

Hem tekkesi hem de yatırı bulunmaktadır.

Vefat tarihi; 1324 'dür.

Bu tarih türbenin doğu girişindeki giriş kapısı üzerindeki kitabede mevcuttur. Turhal'a 1301 yılında gelmiştir. Tekkesinin önünde ''Aşevi'' yaptırarak, fakirlerin istifadesine sundu. Bu aşevinden Turhal Medresesinde okuyan öğrenciler ile Turha1'dan gelip geçen garip yolcular da istifade ederdi. Dazya Gümüş top köyündeki değirmen ve çevre köy gelirleri ona aittir.

Yeşil ırmak kenarındaki, eski tarihi Karataş hamamı da ona aittir. Hamamın yapılış tarihi 1315'dir.

Kendi geçimini, bugün kuş cenneti olan ve koruma altına alınan kaz gölü çevresinden getirttiği kamışlarla yaptığı hayvan semerlerinden temin ederdi.

Bu yüzden mesleğin piri olarak kabul edilir.

Ahi Yusuf, odun taşıyan hayvanların sırtlarındaki yaraları görünce bundan son derece rahatsız olup üzülmüş, bu hayvanların yaralarına çare bulmak için gece gündüz düşünmüş.

Sonunda kendi buluşu olan Semer'i icat etmiştir. Semercilerin piridir.

Türbe kare mimari plana göre yapılmıştır. İlhanlı eseridir. Girişi kuzey tarafındaki kapıdan yapılır. 1934 yılında bucak müdürlüğü yapan Hakkı Efendi Ahi Yusuf türbesini yıkmak istedi.

Ancak kubbesini yıktırabildi. Felç oldu. Hastaneye kaldırıldı. Kazma vuran işçilerden ikisi damdan düşerek, biri de pencereden düşerek öldüler.

723 senesinde inşa edilen türbe ilhanlı eseridir.

Tekkenin güneyinde çilehane mevcuttu. Bilahare bu çilehane yıktırılmıştır. Duvarla da kapatılmıştır.

Tekkenin kubbesi yıkıldıktan sonra bugünkü ahşap kırlangıç çatı yapılmıştır.

Güney-kıble cephesinde bu yıkım işi ile ilgili izler mevcuttur. Kuzey cephesinde -kırık üç parça mermer kitabede-Ammere hazihil mergadil mübareke lişşeyhil zahit Ahi Yusuf ''Kadesallahu sırruhu'' fi şehri şaban sene selase işrın ve seb'a miyye; ebced hesabı ile; M.1323 yazılıdır. Tarih düşülmüştür.

Türbenin batı cephesinde dikdörtgen iki pencere, kıble duvarında kare bir pencere mevcuttur.

Türbe içerisindeki iki büyük kabir arasındaki sanduka şeklindeki mermerde:

''La ilahe illallah, Muhammeden Resulullah, Bismillah yazılıdır.''

Ahi Yusuf Anadolu ahilerinden Veysel Karani'nin akrabası dır. Türbedeki keçe külah Veysel Karani'ye aittir.

Tekkedeki ok, yay, sancaklar ve otuz adet Kur'an cüzi Tokat müzesine kaldırılmıştır.

Ahi Yusuf'un yaptırdığı Aşevinin Osm. T. Cilt-1 s.543'de Çelebi Mehmet'in annesine ait oldugu kayıtlıdır.

Ahi Yusuf Türbesi ile Şeyh Nurullah Türbesi arasında kubbeli mescit vardı.

Bakımsızlıktan yıkılmıştır. Türbe çevresinde Ahi Yusuf Kabristanı mevcuttu. Şehir merkezinde kabristan olmaz diye kaldırılmıştır.

Hamama gelince; Yeşilırmak kıyısında ismini taşıyan Hamam Mah. mahallededir. Hamam, 715 tarihinde inşa edilmiştir.

1945 yılında 22 bin liraya Mustafa Erişkin'e,

Hamamcı Mustafa'ya satılmıştır.

Yine halk arasında dolaşan söylenceye-rivayete göre, zaman zaman Ahi Yusuf bu tarihi hamamına gelip yıkanırdı.

Çünkü bu tarihi hamamdan çıkan bir zat, tekke yanına-türbe çevresine gelince kaybolurdu. Bu kişinin Ahi Yusuf olduğuna inanılmıştır.

1092 yılında Turhal'da kazalık beratı Ahi Yusuf'a verilmiştir.