Ebudderda Türbesi...
Eyüp Belediye binasının arka tarafında,
Zal Mahmut Paşa Camii ile Cezri Kasım Paşa Camii arasında Zalpaşa Caddesi'nde bulunmaktadır. Peygamberin, Kur'an, fıkıh ve hadis ilimlerinde önde gelen ashabından biridir.
Asıl adı Uveymir'dir.
''Eğer putta bir hüner olsaydı, kendini koruyabilecekti'' sözüyle İslamiyet'i kabul etmiştir. Hz. Ebu'd-Derda, sahabeden bir zat olup, türbesi Zal Mahmud Paşa Caddesi uzerinde, Zal Mahmud Paşa Camii ile Cezeri Kasım Pafla Camii arasında yer alır. Ebu'd-Derda'nın İstanbul'da Karacaahmed Mezarlığında bir ikinci makamı daha vardır.
Türbe kapısının üzerindeki Sultan II. Mahmud tuğrasında Hattat Haşim'in kitabesi vardır ve üzerindeki Adli mahlası sonradan kazanmıştır.
Vak'anuvis Esad Efendi'nin 1835 tarihini veren mermer kitabesi, hattat Yesarizade Mustafa İzzet Efendi tarafından talik hat ile yazılmıştır.
Türbe içinde iki mezar mevcuttur.
Bugün sadece pencere demirleri ampir üslupta bir karakter yansıtmaktadır.
***
Hz. Kaab Türbesi:
Ayvansaray caddesi ile Savaklar Caddesinin kesiştiği noktanın biraz içerisinde ve surun yakınındadır.
Haliç köprüsü altındaki Hacı Hüsrev Mescidi yanındadır.
Yakın zamana kadar üstü açık olan türbe restore edilirken üstü bir çatıyla kapatılmıştır.
Türbesi Ayvansaray'da sur dışında meydandadır.
Bu türbe 1835 yılında Sultan II. Mahmud, tarafından bütün türbelerle birlikte sahabe kabri olarak onarılmış ve öyle kalmıştır.
Eyüp ve civarını tanıtan eski kaynaklarda ismi geçmeyen Ka'b'ın ve türbesinin içinde ve dışında her hangi bir kitabe bulunmamaktadır.
Sadece yakın tarihlerde konduğu anlaşılan bir şahide vardır.Türbe son yıllarda yeniden tamir edilmiştir.
Burada ki türbenin sahabenin makamı olduğu bilinmektedir.
***
Siyavuşpaşa Türbesi:
Camii Kebir Caddesi Üzerinde ve Sokollu Mehmed Paşa türbesi karşısındadır. Sağ tarafında ileride Mir-i miran Mehmed Paşa Türbesi, aynı avluda ve sol tarafta ise, şeyhülislam Üryani-Zade Ahmed Esad Efendinin türbesi bulunmaktadır.
Türbe, tek kubbeli ve onaltı yüzlü olarak kesmetaştan yapılmıştır. Eyüp'ün en büyük türbesidir.
Her cephesinde pencere yoktur. Olanlar ise, üst pencerelidir.
Türbenin sağ tarafında paşanın ruhu için yapılmış aynı tarihli bir çeşme vardır.
Türbe avlusuna caddeden açılan bir kapıdan girilmektedir. Kapı üzerinde kitabe yoktur.
Kemerli türbe kapısı üzerinde bir ayet-i kerime yazılıdır. Önünde dört sütunlu bir revak vardır.
Üzeri kubbelidir.
Ayet, Kitabe Hızır imzalıdır.
Türbede ikisi ahşap sanduka ve dokuzu mermer lahit olmak üzere on bir kabir vardır.
Ahşap Sandukanın biri Siyavuş Paşa'ya aittir.
Siyavuş Paşa, Enderun'dan yetişmiştir.
Sonra Yeniçeri Ağası ve Rumeli Beylerbeyi olmuş ve 24-aralık-1582 de de sadrazam olmuştur.
***
Şeyhülislam Mustafa Efendi Tekkesi:
Balcı Yokuşu Haydar Çeşme Sokağı,
Baba Haydar Mektebi Sokağı ile çevrilmiş olan adayı tamamen kaplayan,
18. yy'da yapılan en nadide ve güzel eserlerden birisidir.
1744 tarihli yapının Haydar Çeşmesi Sokağındaki kapısı ve çeşmesinin muhteşem bir görünüşü vardır. Köfeke taşından yapılan bu yüksek kapının takında yedi sıra halinde hazırlanmış 26 mısralı bir kitabesi mevcuttur Semahane ve derviş hücrelerinin bulunduğu kargir bina, geniş bir alanın ortasındadır. Bunun yanında etrafı duvarla çevrili bir hazire vardır. Buradaki iki kabirden birisinin etrafı demir parmaklıkla çevrilmiştir.
Tekke ve haziresi yakın bir zamanda kapsamlı bir şekilde restore edilip bir sivil toplum kuruluşu tarafından kullanılmaktadır.
