İmam-ı Buhari Hazretleri...
Sahih-i Buhari adıyla meşhur hadis kitabını yazan büyük hadis alimidir.
İsmi, Muhammed bin. İsmail olup,
künyesi, Ebu Abdullah'tır.
Hadis ilminde yüksek derecede olup,
300.000'den fazla hadis-i şerifi senetleriyle birlikte ezbere bilen bir alim olduğu için "İmam", Buharalı olduğu için "Buhari" denilmiş, İmam-ı Buhari ismiyle meşhur olmuştur.
810 senesinde Buhara'da doğdu.
870 senesinde Semerkand'ın Hartenk kasabasında vefat etti.
Küçük yaşta babasını kaybeden Buhari, ilk tahsiline doğum yeri olan Buhara'da başladı.
Duası makbul saliha bir hanım olan annesi,
onun ve kardeşinin yetişmesi için gayret sarf etti. On yaşından itibaren hadis alimlerinin derslerine devam etti.
On beş yaşına girmeden 70.000 hadis-i şerifi ezberledi.
Hadis ilminde kısa sürede o derece ilerledi ki, hocaları ile karşılıklı ilmi münazaralarda bulunmaya başladı.
On altı yaşındayken Abdullah bin Mübarek ve Veki bin Cerrah'ın kitaplarını ezberledi.
Fıkıh ilminde, müctehidlerin bildirdiklerini öğrendi. Sonra annesi ve kardeşiyle birlikte hacca gitti.
Hac farizasını ifa ettikten sonra annesi ve kardeşi Buhara'ya döndüler, İmam-ı Buhari ise, Mekke'de kalıp, hadis-i şerif toplamaya başladı.
On sekiz yaşındayken Sahabe ve Tabiin fetvalarını topladı.
Abdullah bin Zübeyr el-Hamidi'den Şafii fıkhını öğrendi.
Bu arada Medine-i münevvereye gidip,
Resulullah efendimizin kabri şerifini ziyaret edip, geceleri kabri şerif başında; ''Tarih-ul-Kebir''
kitabını yazdı.
Mekke ve Medine'den başka, Bağdat, Basra,
Kufe, Mısır, Nişabur, Belh, Merv, Askalan,
Dımeşk, Hums, Rey ve Kayseriyye gibi ilim merkezlerini dolaşıp, hadis alimleriyle görüşüp binden fazla alimden hadis ve diğer ilimleri öğrenip nakletti.
Kuvvetli zekaya ve hafızaya sahip olan İmam-ı Buhari, işittiği hadis-i şerifi hemen ezberliyordu.
Muhammed bin Selam el-Bikendi, İbrahim bin el-Eşas, Abdurrahman bin Muhammed bin Hammad, Halid bin Mahled, Ebu Nasr-il-Feradisi,
Abdan bin Osman el-Mervezi, Ali bin el-Medini, Ahmed bin Hanbel, Yahya bin Main,
İshak bin Raheveyh, Süleyman bin Harb,
Abdullah bin Zübeyr el-Hamidi gibi hocalar elinde yetişti.
İmam-ı Buhari, ilim tahsilini bitirdikten sonra, Mısır'dan Maveraünnehr'e kadar tanınmış ilim merkezlerinde hadis ve çeşitli ilimler okuttu. Derslerinde binlerce talebe bulunurdu.
Kendisinden 70.000'den fazla talebe hadis dinlemiştir. Bunlar arasında;
Tirmizi, Nesai, Ebu Zür'a ve Ebu Bekr bin Huzeyme, İbni Ebi Davud, Muhammed bin Nasr-ul-Mervezi, Müslim bin Haccac, İbni Ebiddünya gibi büyük ve tanınmış hadis alimleri de vardı.
Binlerce talebe yetiştirdikten sonra Nişabur'a oradan da Buhara'ya döndü.
Bir rivayete göre Buhara valisi çocukları için özel ders verilmesini, buraya kimsenin girip, dersi dinlememesini istedi.
Buhara'dan ayrıldı. Allah'ü Te'ala'ya, şikayet yoluyla valinin verdiği sıkıntıyı arz etti.
Duası kabul olup, aradan bir ay geçmeden vali azledildi, zindana atıldı.
Bu arada Semerkandlılar kendisini davet ettiler. Giderken yolda, Semerkandlılardan bir kısım insanların isteyip, bir kısmının istemediği haberini alınca, Hartenk köyünde kaldı.
Teheccüd namazından sonra ellerini açıp;
"Ya Rabbi! Yeryüzü bu genişlikle bana dar oldu.
Beni tarafına al!" diye dua etti.
O ay, orada hastalandı ve 870 yılının Ramazan bayramı gecesi Semerkant'tan 72 km. uzaklıkta olan Hartenk'de vefat etti. Kabri oradadır.
İmam-ı Buhari hazretleri, çok cömert olup,
herkese iyilik ederdi.
Fakirlere çok sadaka verir, talebelerinin ihtiyaçlarını bizzat karşılardı.
Bayram günleri hariç bütün yılını oruçla geçirirdi. Haramlardan ve şüphelilerden daima kaçar,
gıybetten çok korkardı.
"İsterim ki Rabbime kavuştuğumda hiç gıybet etmemiş olayım ve böyle bir şey için kimse beni aramasın" buyururdu.
Gecenin ilk saatlerinde biraz uyur, sonra kalkar ilim ve ibadetle meşgul olurdu.
Kur'an-ı kerimi üç günde bir defa hatmederdi.
Hadis ilminin ve hadis alimlerinin önderi olan İmam-ı Buhari hazretleri, yüz binlerce hadis-i şerifi ezberlemişti.
Hadis-i şerifleri metinleri ve senetleriyle ezbere bilirdi. Aynı zamanda tefsir ve kelam ilimlerinde de üstad olan İmam-ı Buhari hazretlerinin tefsire dair bildirdiği rivayetler tefsir alimlerinin eserlerini süslemektedir. Cami-us-Sahih:
En büyük ve en meşhur eseridir.
Sahih-i Buhari ismiyle de tanınır.
İslam alimleri söz birliğiyle;
"Kur'an-ı kerimden sonra en sahih kitap Sahih-i Buhari'dir" buyurmuşlardır.
İmam-ı Buhari bu kitabı Mescid-i Haram'da yazdı.
Her hadis-i şerifi kitabına yazmadan önce istihare yapmıştır.
Gusledip, Kabe'de makamın gerisinde iki rekat namaz kılıp, koyduğu sağlam usullere göre sahih olduğu kesin olarak belli olan hadis-i şerifleri yazmıştır.
