Ahmed Sarban...
Bayramiyye tarikatı mensuplarından.
Hayrabolu'da doğdu.
Doğum tarihi belli olmayıp, 1545-46'de yine aynı şehirde vefat etti.
Hayrabolu'da adına yaptırılan türbenin haziresine defnedildi.
Küçük yaşta ilim öğenmeye başladı.
Fakat sonra yeniçeri ocağında 26. ortayı meydana getiren Deveci ortasına kaydoldu.
Çalışkanlığı ve zekası sayesinde Devecibaşılığa kadar yükseldi.
Kanuni Sultan Süleyman Hanın Irakeyn seferine Sarbanbaşı, devecibaşı olarak katıldığından bu lakapla tanındı.
Yine bu seferde, orduda gönül ehli Pir Ali Sultan adında bir zat vardı.
O, Ahmed Sarban'ı gördüğü anda ondaki ilme karşı kabiliyet ve istidadı da sezdi.
Kendisine pekçok nasîhatlarda bulundu.
Ahmed Sarban sefer dönüşü görevinden ayrılarak kendisini tamamen Pir Ali Sultan'ın sohbetlerine verdi ve onun muhabbet halkasında eridi. Gönlünden dünya ve makam sevgileri silindi gitti. Varını yoğunu Allah'ü Te'ala yolunda harcadı.
Ahmed Sarban hazretleri hocasının vefatından sonra Hayrabolu'ya geldi.
Orada din-i İslamı yayma yolunda pekçok gayret sarfetti.
Talebeler yetiştirdi.
Bir gün talebeleri arasından birinin hallerini anlıyamadığı evliyaullah'tan bir zatın aleyhinde konuştuğunu duyunca;
''Evliyaya eğri bakma
Kevn ü mekan elindedir
Mülke hükmün süren oldur
İki cihan elindedir.
Sen anı şöyle sanursun
Sencileyin bir ademdir
Evliyanın sırrı vardır
Gizli ayan elindedir.''
diyerek, velilerin cenab-ı Hak katındaki değerine işaret etti.
O talebe çok mahcub ve perişan olarak özürler diledi, tövbe etti.
Kıymetini Bilmedim:
Rivayete göre Ahmed Sarban hazretlerinin çok huysuz ve geçimsiz bir hanımı vardı.
Efendisini görmeye gelenlere içeriden;
"Siz bu heriften ne meded umuyor ve ne hayır bekliyorsunuz.
Sizin işiniz yok mu" diyerek bağırırdı.
Birgün Şeyhin talebeleri hem bu durumu düşünüyor hem de birbirleriyle şöyle konuşuyorlardı.
"Acaba nasıl oluyor da Şeyhimiz böyle bir hanımla yaşayabiliyor, bir arada geçinebiliyor".
Onların bu düşüncelerini anlıyan Şeyh hazretleri şu cevabı verdi:
''Dostlarım!
Mesele sizin zannettiğiniz gibi değildir.
Benim böyle bir kadına tahammül etmem,
nefsani bir hevesten değildir.
Bu bizim talebelerimize verdiğimiz bir derstir.
Maksat, çirkin huylu insanlarla da iyi geçinmektir. Sizin elinizdeyse nefsinizi içinizden atın bana öyle gelin.
İşte bu kadar."
Ahmed Sarban hazretleri ömrünün sonuna kadar o kadının yaptığı eziyetlere katlandı.
1545 yılında vefat etti.
Doğum yeri olan Hayrabolu'da adına yaptırılan türbenin hazîresine defnedildi.
Ahmed Sarban hazretlerinin hanımı, beyinin kıymetini vefatından sonra anladı.
Şeyh hazretlerinin mezar taşına bir yastık gibi başını koyarak gece gündüz; "Ah ah! Yazık çok yazık ki, ben senin kadrini, kıymetini bilemedim, " diyerek ağlardı.
