Ebül-Hasan Taberi...
Ebü'l-Hasan Taberi, Abbasiler zamanında yetişmiş büyük tıp alimi.
İsmi; Ali bin Rabben Taberi olup,
künyesi Ebu Hasan'dır.
İbn-i Rabben Taberi ismiyle Ünlü oldu.
Yaklaşık 770 senesinde Taberistan'ın Merv şehrinde doğdu.
Yaklaşık 861 senesinde Samarra'da vefat etti.
Ebü'l-Hasan, küçük yaşta Babası tarafından yetiştirildi.
Yunanca, Süryanice, İbranice ve Arapçayı gereği gibi öğrendi.
Babası da tıp alimi olup, Merv şehrinin sayılı şahsiyetlerinden ve devlet erkanındandı.
Özellikle tıp ve fen bilimlerine karşı çok alaka duyardı.
İnsanların ruh ve beden sağlığı ve saadeti üzerinde titremesi sebebiyle, büyük muallim anlamında, Rabben ünvanı verildi.
Böyle bir babanın talim ve terbiyesinde yetişen
Ebü'l-Hasan Ali, daha sonraki çalışmalarında; matematik, felsefe, astronomi gibi ilim dallarında da kendini yetiştirdi.
Bu dönemde, zamanın seçkin bilginlerinden olan amcası Zekvan bin Nu'man'ın yakın ilgi ve yardımlarını gördü.
Ebü'l-Hasan Ali, tahsilini tamamladıktan sonra, Merv'de tabibliğe başladı.
Müslümanlara hizmet için ihlasla çalıştı.
Gerek dini, gerekse tıbbi konularda inanları aydınlatmaya gayret ederdi.
Bir ara ilim öğrenmek için Bağdat'a gitti.
839 senesinde Merv Valisi Mazyar bin Karin'in vefatı üzerine, Samarra'ya giderek Abbasi halifelerinin sarayına intisab etti.
Hizmetlerini burada devam ettirdi.
Ebu Bekr Razi, eserlerinde onu hürmetle anmakta,
tıp ve eczacılığa dair ondan nakiller yapmaktadır.
Ebü'l-Hasan Taberi'nin kıymetli sözlerinden bazıları da şunlardır:
''Uzun uzadıya devamlı deney yapmak,
aklı artırır, keskinleştirir, anlayışı derinleştirir.
Tekellüf, zoraki iş yapmak pişmanlık doğurur.
Sözlerin en kötüsü, birbirini tutmayan, tenakuzlu sözlerdir.
Selamete kavuşmak her muradın ve emelin zirvesidir.''
Eserleri:
Ebü'l-Hasan Taberi birçok eser yazdı.
İbn-i Nedim, El-Fihrist adlı eserinde onun medikoterapi ile ilgili dört kitabının ismini zikretmektedir.
İbn-i Ebi Usaybia da, Uyun-ül-Enba adlı eserinde, onun dokuz eserine yer vermektedir.
Her iki kaynak da onun,
Ed-Din ved-Devle adlı mühim eserini zikretmemişlerdir.
Bilinen on eseri şunlardır:
''Ed-Din ved-Devle.''
Kelam ilmine dair olup, eserde İslamiyetin üstünlükleri anlatılmaktadır.
''Tuhfet-ül-Müluk, ''
''Keraş-ül-Haşve, ''
''Kitabu Menafi-il-Edviye.''
İlaçların tedkiki hakkındadır.
Kitabun fil-Emsal vel-Edeb ala Mezheb-ir-Rum
vel-Arab,
Kitabu İrfak-ul-Hayat,
Kitabu Hıfz-ıs-Sıhha,
Sıhhatin korunması usulleri hakkındadır.
Kitabun fil-Hacamat,
Kan aldırmanın sıhhat açısından faydaları ve tıbbi önemi ile ilgilidir.
Kitabun fi Tertib-il-Ağdiya,
Gıdaların hazırlanması ve kullanılışı ile ilgilidir.
Firdevs-ül-Hikme, Genel halk sağlığı ve tababet sanatı hakkındadır.
Kaynak: Rehber Ansiklopedisi
