Ebu Muhammed Et-temimi..
Bağdad'da yetişen fıkıh alimlerinin en büyüklerinden. İsmi, Rızkullah bin Abdülvehhab et-Temimi
el-Bağdadi olup, künyesi Ebu Muhammed'dir. Hanbeli mezhebi alimlerindendir.
1011 senesinde doğdu.
1095'de Cemazil-evvel ayı ortalarında vefat etti. Namazını oğlu Ebü'l-Fadl kıldırdı ve halifenin izni ile Bab-ül-meratib'de defnolundu.
Kur'an-ı kerimin kıraatini, Ebü'l-Hasen el-Hamami'den okudu.
Ebü'l-Hasen İbn-ül-Mutim'den,
Ebu Ömer bin Mehdi ve başka büyük zatlarla görüşüp sohbet etti.
Kendilerinden ilim öğrendi.
Tasavvufta, Ebu Abdurrahman es-Sülemi'den diploma aldı.
Kendisinden de birçok kimseler ilim öğrenip istifade etmişlerdir, İsmail et-Temimi, Ebu Sa'd bin
el-Bağdadi, İbn-i Nasır Muhammed bin Tahir, kendisinden ilim öğrenen zâtlardan birkaçıdır.
Fıkıh, tefsir, hadis, feraiz, lügat, edebiyat ve diğer ilimlerde derin alim idi.
Zamanında bulunan âlimlerin büyüğü, üstünü idi.
İlmi, edebi ve ahlakı gibi, sureti de çok güzel idi. Herkese iyilik ederdi.
Bunun için herkes tarafından sevilir, hürmet edilirdi.
İbn-i Ukayl diyor ki;
''Her ilimde alim olan Ebu Muhammed et-Temimi, kendilerinden ilim öğrendiğim hocaların en büyüğüdür.
Zamanında bulunan alimler arasında derecesi çok yüksek olup, onların en alimi, efendisi idi.
Ders okutmakta, insanlara va'z ve nasihatle Allah'ü Te'ala'nın dinini anlatmakta ve başka üstünlüklere sahib olmakta, Ahmed bin Hanbel hazretlerinin mezhebinde bulunan alimlerin en ileri gelenlerinden idi.
İbaresi ve görüşü keskin, yazısı ve fetvası çok kıymetli ve mu'teber idi.
Va'zları çok güzel idi.''
Cami-i Mensur'da va'z eder, fıkıh öğretir, fetva verirdi. Birçok insanlar kendisinden istifade ederlerdi.
Herkes, onun ilminden bir şeyler öğrenebilmek için uğraşırdı.
Öyle ki, kendisinden va'z dinleyenler, fetva isteyenler ve fıkıh öğrenmek isteyenler, ayrı ayrı ders halkası meydana getirirlerdi.
O da, bunların hepsi ile ayrı ayrı meşgul olurdu. Bunlar ile olan meşgûliyeti bitince,
Cami-i Kasr'a gidip orada hadis-i şerif rivayet ederdi.
Receb ve Şaban aylarında, arefe ve aşure günlerinde olmak üzere, her sene dört defa İmam-ı Ahmed bin Hanbel hazretlerinin kabrini ziyarete giderdi.
Orada bulunan ahali, onun geleceği zaman toplanır, kendilerine va'z-u nasihatte bulunmasını isterler,
o da kabul ederdi.
Ebu Amir el-Abdevi diyor ki, ''Rızkullah et-Temimi alimlerin üstünlerinden, zarif ve latif bir zattır. Büyüklüğünü anlatan hadiseler, tatlı ve kıymetli sözleri çoktur.
Ben onun hakkında hayırdan başka birşey bilmiyorum.''
İbn-i Nasır diyor ki, ''Yaşadığı müddetçe ağırbaşlı ve vekar sahibi idi.
İstikamet sahibi idi.
Konuşmakta, söz söylemekte, va'z etmekte,
sorulan suallere hemen ve en güzel şekilde cevap vermekte ondan daha iyisini ve daha güzelini bilmiyorum.
Irak'ta ve diğer İslam beldelerinde övülmeye layık bir zat idi.
Biz onun bir benzerini daha görmedik.
Fıkıh alimlerinin ve tasavvuf büyüklerinin önde gelenlerindendir.
Çok ikram sahibi idi.
Sonra gelenler arasında kadr-ü kıymeti çok yüksek oldu...''
İbn-i Neccar tarihinde, Hafız İbn. Cezvi'den, o da Talha bin Ali er-Razi'den rivayet etti.
O şöyle anlattı;
''Rü'yamda Resulullahı gördüm.
Bir mescidin kıble tarafında oturuyordu.
Üzerlerinde bir örtü vardı ve duvarda bir de kılınç asılı idi.
Cami, Bağdadlı cemaat ile dolu idi.
Ebu Muhammed et-Temimi hazretleri de orada idi ve dedi ki; ''Ya Resulallah!
Bizim için Allah'ü Te'ala'ya dua etmenizi istirham ederiz.''
Resulullah efendimiz, mübarek ellerini kaldırıp;
Ya Rabbi! Bütün işlerimizde senden hüsn-i ihtiyar,
iyi ve güzel şeyleri tercih etmek isteriz.
Su-i ihtiyardan, kötü şeyleri tercih etmekten sana sığınırız'', diye dua ettiler.
Dua ederken, Resulallah efendimizin söylediklerini ben de tekrar ediyordum.''
Ebu Muhammed et-Temimi, ba'zı eserler yazmıştır. Fıkha dair te'lif ettiği ''Şerh-ül-irşad'' kitabı çok kıymetlidir.
