Nasiruddin Tusi...
Nasiruddin Tusi, 1201 ile 1274 yıllarında yaşamış Fars veya Türk bilgin İslam filozofu.
Söz konusu dönem, Moğol istilası sebebiyle Bağdad'da,
bir yandan karanlık bir dönem bir yandan da önemli düşünce okullarının kurulduğu ve İslam bilim kurumlarının açıldığı bir dönem oldu.
Nasirüddin Tusi'de bu dönemde yetişmiş şii dünyasının tanınmış bir bilgesi olmuştur.
Nasirüddin Tusi, babasının ve dayısının etkisiyle erken yaşlardan itibaren kelam, felsefe ve matematik ile ilgilenmeye başladı.
Felsefi gelişmesinin belirli bir evresinde İbn-i Sina'nın İşarat'ını okudu ve uzun yıllar bu metinle uğraştı.
Bu uğraşmaların ardından en önemli eserlerinden biri sayılan;
''Şerh-i İşarat'ı'' kaleme aldı.
Kemalüddin Hasip'ten matemetiği ve Burhanüddin Hamedani'den hadisleri öğrendi.
Pek çok bilgi dalıyla ilgilendi ve derinleşmeye çalıştı;
tanınmış bilginler yetiştirdi.
''Allame Hilli, Kutbüddin Şirvani gibi''.
İsmaili mezhebinden ve edebiyat, tasavvuf ve felsefe ilgilisi Nasirüddin Ebu'l-Feth b. Mansur'nin meclisinde yer aldı.
Abbasi halifesi Ebu İshak "el-Mu'tasım bi'l-Lah" Abbas bin Harun er-Reşid'i öven bir kaside yazdıktan sonra araları açıldı ve sürgüne gönderildi.
Hasan bin Sabbah'ın yedinci halefi II.Muhammed aracılığıyla Alamut kalesinde saklandı.
Daha sonra, 1247'ye kadar, yarı tutuklu olarak Meymun Daye kalesinde tutuldu. Moğolların kaleleri ele geçirmesiyle serbest kaldı.
Moğol hükümdarı Hülagu'nun müşaviri olarak görev aldı ve bütün bilimsel ve felsefi çalışmalarında ondan destek aldı.
Ünlü Maraga Rasathanesini bu sırada kurdu ve bu kurum en büyük İslam bilim kurumlarından biri olarak yer aldı.
Rasathanenin yanında büyük bir kütüphane kurulması da gerçekleştirildi,
burada dört yüz bin kitabın toplandığı sanılmaktadır.
Hülagu han bir yandan Bağdadı yakıp yıkan bir yandan da orada yeniden bilim kurumlarının kurulmasını destekleyen kişi oldu.
Daha sonraki hükümdar Abaka Han tarafından da destek gördü ve yaşlılığında bu destek sayesinde önemli eserlerini üretti.
Felsefesi:
Nasirüddin Tusi, İslam felsefesinde yeni bir felsefe ekolü ortaya koymamıştı, ancak yine de felsefi çalışmaları derinlik ve kapsamıyla etkili olmuş
bir bilge olarak yer edinmişti.
Daha çok meşşai filozoflarının yolundan gitmiş olduğu söylenebilir,
onların felsefi tezlerini Şiiliğin prensiplerine uyarlamaya çalıştı.
İslam dünyasında ilk defa bir sistematik etik kitabını yazan kişi oldu.
Sisteminde Aristoteles'in ahlak ilkeleriyle Gazali'nin mistik ve tasavufi ahlak düşünceleriyle bir arada değerlendirmeye çalıştı.
Bir tür sentez arayışında oldu.
Bu ahlak felsefesinin bir bölümünü de eğitim konusundaki düşünceleri oluşturmaktadır.
Ona göre çocuğun doğumundan itibaren ona uygun bir ad verilmeli çünkü adla kader üzerinde etki yapar, iyi bir sütanneye sahip olmalı ve yetişme döneminde çocuk kötü huy edineceği ortamlardan korunmalıdır.
Bu süreçte ona aklını kullanmasını ve akıl yoluyla elde edilen erdemleri sevmesini öğretmek gerekir.
Arzularına hakim olmanın ve kendini tutmanın bir erdem olarak öğretilmesi
gerekir.
Bundan sonra ise, çocuk hangi sanata ya da ilgiye yetenekli ise ona yönlendirilmeli ve özendirilmelidir.
kaynak: wikipedia
***
Kitapları:
Şerh'i İşarat, temel felsefe kitabı,
20 yılda hazırlanmış.
Zic-i İlhani, astronomi hakkında.
Tecrid-ül-akaid, kelam kitabı.
Tezker-i hayat,
Tahrir-i Öklides
Tahrir-ül-Macesti.
Esas-ül-iktibas, ''Mantık kitabı''
Esraf-ül-eşraf
Ahlak-ı Nasıri
Fusul
El-Mesail El-Hayriyat
Bahname
***
Nasiruddin Tusi Sözleri:
''Kitaplar ölüleri canlandırmaz;
bir budalayı akıllı, bir aptalı zeki yapmaz.
Zekayı canlandırır, biler, keskinleştirir ve bilgi açlığını giderir.
Ondan sessizlik istediğinde dilsizdir;
konuşturmak istersen eğer bir hatip olur.
Kitap sayesinde, bir ay içinde, bir uzmanın ağzından bir yaşam boyu öğrenemeyeceğin kadar şey öğrenirsin ve bu yüzden bilgiye borçlanmış olmazsın.
Kitap seni iğrenç insanlarla düşüp kalkmaktan ve aptal,
anlayışsız insanlarla ilişki kurmaktan kurtarır.
