İBN-İ EBÎ ŞEYBE Hadîs ve tefsîr âlimi.

Künyesi, Ebû Bekir olup, ismi Abdullah bin Muhammed bin İbrâhîm bin Osman el-Absî’dir. Aslen Kûfeli olan İbn-i Ebî Şeybe 775 yılında doğmuştur.

Takvâ sahibi, hadîs ilminde hafız yüzbin hadîs-i şerîfi râvileri ile birlikte ezbere bilen ve müfessir olan İbn-i Ebî Şeybe’nin; müsned, ahkâm ve tefsîr kitabları vardır.

İmâm-ı Buhârî hazretlerinin rivâyetine göre, 850 yılında vefât etti. Bağdâd’a giden İbn-i Ebî Şeybe, orada hadîs ilmiyle meşgûl olmuş, devrin meşhûr âlimlerinden ders almıştır.

İbn-i Ebî Şeybe; Kâdı Şüreyh bin Abdullah, Ebü’l Ahves Sellâm bin Selîm, Süfyân bin Uyeyne, Amr bin Ubeyd, Heşîm, Ebû Üsâme, Abdullah bin Mübârek, Hafs bin Gıyâs, Abbâd bin Avvâm, Abdullah bin İdris, Muhammed bin Bişr el- Abdî, Abdurrahmân el-Muhâsibî, Muhammed bin Fudayl, Veki; Ebû Nuaym, Yahyâ bin Sa’îd el-Kettân ve Abdurrahmân bin Mehdî’den hadîs ve diğer ilimleri öğrenmiştir.

Âlim bir aileye mensûb olan İbn-i Ebî Şeybe, kardeşi Osman’la devlet ileri gelenleri ile yakınlık kurdu, İbrâhîm bin Muhammed Urfe şöyle demektedir 849 yılında Mütevekkil’in en çok değer verdiği fakîh ve muhaddisler arasında, Mus’ab bin Zübeyr, İshâk bin Ebî İsmail, İbrâhîm bin Abdullah el- Herevî, İbn-i Ebî Şeybe ve Osman bin Ebî Şeybe vardı.

Son iki zât, insanların en zekîsi, hafızası en kuvvetli olanıydı. Halife Mütevekkil, onlara insanlar arasında bulunmalarını, Mu’tezile ve Cehmiyye gibi bozuk fırkaları reddederek rü’yetle ilgili hadîs-i şeriflerden bahsetmelerini emretti.

Osman bin Muhammed bin Ebî Şeybe, Ebû Ca’fer Mansûr’un şehrinde bu vazîfeyi sürdürdü. Bu âlim için minber hazırlatıldı. Halktan 30 000 kişi onu dinliyordu.

Ebû Bekir bin “Ebî Şeybe ise, Resâfe mescidinde halka hitâb etmekte ve kardeşi Osman’dan daha te’sîrli olmaktaydı. Onu da dinlemeye yaklaşık 30 000 kişi geliyordu, İbn-i Ebî Şeybe bu mecliste ilk olarak, İbn-i Rebîa bin Haris bin Abdülmuttalib’in Peygamber efendimizden rivâyet ettiği şu hadîs-i şerîfi okurdu:

“Abbâs hakkında beni koruyunuz. Zîrâ o, babalarımın bakıyesidir. Muhakkak insanın amcası, babasının öz kardeşidir.”