Esmai...

Meşhur Arab dili alimi.
İsmi, Abdülmelik bin Kureyb bin
Ali bin Esma el-Bahili olup, künyesi
Ebu Said’dir.
Dedesinin ismi Esma’dır.
Dedesine nisbetle Esmai denir.
Esmai diye meşhurdur.
740 senesinde Basra’da doğup, 831
tarihinde yine orada vefat etmiştir.
Vahalar ve kırlarda yaşayan Araplar
arasında, çok dolaşmıştır.
Onlarla alakalı haber ve bilgileri
toplamıştır.
Bu bakımdan Arap diline büyük
hizmetleri olmuştur!
Topladığı bilgileri, halifelere takdim
ederdi.
Buna karşılık, halifeler ona mükafat
ve hediyeler verirlerdi.
Bildirmiş olduğu haberler gayet
çoktu.
Abdullah bin Avn, Şu’be bin
Haccac, Yakub bin Tahlan, Misar
bin Kedam, Süleyman bin Mugire,
Kurre bin Halid gibi büyük zatlardan
rivayetlerde
bulundu.
Ondan da, kardeşinin oğlu
Abdurrahman bin Abdullah, Ebu
Ubeyd Kasım bin Sellam, Ebu Hatim
es-Sicistani ve daha başka alimler de
ondan rivayette bulunmuştur.
Basralıdır. Harun Reşid zamanında
Bağdat’a gelmiştir.
Esmai, Kur’an-ı kerim ve hadis-i şerifi
açıklamakta çok titizlik gösterirdi.
Bilmezse asla açıklamaya girmezdi.
Ama, Kur’an-ı
Kerim ve hadis-
i şeriften bir
kelime, ayet
veya cümlenin
manası sorulunca,
‘’Araplar bu
kelimenin manası
için, böyle
söylerler.
Ancak ayet-i kerimede ve hadis-i
şerifteki murad olan manayı bilmiyorum’’
derdi.
Halife Harun Reşid ona çok alaka
gösterirdi.
Bir ara uzun müddet görüşmemişlerdi.
Esmai, Harun Reşid’in yanına
gelince;
‘’Bizi artık unuttun. Sana bir kötülük
mü yaptık da, bize uğramiyorsun’’,
demiştir.
Alimlerin hakkında buyurdukları;
Yahya bin Main; onun rivayetinde
güvenilir olduğunu söyler.
İbrahim el-Harbi; ‘’Basradaki Arap
dili alimlerinin bir kısmı Ehl-i bid’at
idile