Libya Türkleri; KULOĞULLARI

Son yıllarda iyice yayılan Kuloğlu tabiri; ‘’babası Anadolu Türk’ü, annesi Kuzey Afrikalı anlamındadır.

Koloğlu, Kurogli, Kulugul gibi söylenişleri de olan bu kavramı kendisi de bu soyadı taşıyan ve babası Libya eski başbakanlarından olan Orhan Koloğlu Türk Korsanları kitabında bir güzel işlemiş. Kuloğlu demek, Garp Ocakları demek..

Osmanlı, oraları yönetmek için başta Trablusgarp Libya olmak üzere Tunus ve Cezayir’de daimî olarak 20 bin Anadolu Türk’ünü bürokrat ve asker olarak istihdam etmiştir. Ve her yıl 5-6 bin civarında - bilhassa da Ege’den-Anadolu delikanlısıyla takviye etmiştir.

Koloğlu kitabında, 3 asırda 1 milyon gencin yöreye nakledildiğini beyan ediyor. Wikipedya’ya göre Mısır da dahil olmak üzere 13 milyon Kuloğlu var. Muhtemelen bu sayı çok daha yüksek..

Yalnızca Libya’nın 6, 3 milyonluk nüfusunun % 15 ila % 40 arasında Türk kökenli olduğu söyleniyor. Bu da 1 ila 2, 5 milyon ediyor.’’ Türk işçileri hariç.. Başta başkent Trablus, Bingazi, Derne, Sirte, Tobruk gibi tarih kokan şehirlerde yaşayan Kuloğulları ordu, yüksek bürokrasi ve bilim, sanat dünyasında söz sahibiler.

Kendi içlerinden Karamanlı Hanedanı adında bir hanedan bile çıkarmışlar. Bizim Kurtuluş Savaşı yıllarımızda Trablus Cumhuriyeti’ni teşekkül ettirmişler. 1954’ten beri de Libya-Türk Dostluk Derneği’ne sahipler.

Kaddafi sonrası derhal Türk Bayrağına dönülmesi de bu izlerden.. TUNUS TÜRKLERİ 11 ve 12.yy’da Horasanoğulları Emirliği, sonrasında da 3, 5 asır Osmanlı idaresinde kalan Tunus’un 11 milyonluk nüfusunun % 20 ila % 25 kadarı Türk.

Bu da 2, 2 ila 2, 7 milyon arası bir rakam yapıyor. Çoğunluğu başkent Tunus ile Mehdiye gibi kıyı kentlerinde ve Cerbe gibi adalarda yaşıyor. Arapça, Fransızca, Türkçe biliyorlar ve ordu ile bürokrasiye hâkimler. Ticaret ve zanaatlarda da varlar.

Sünnî ve Hanefîler.. Bol camileri ve büyük pazarları var. Bayram, Rumdanlı, Kazdağlı, Ağa, Hamza, Sinan, Slim, Zimerli, Türkî gibi sülaleler Tunus’ta çok etkin.

Bir Belhoca Sülalesinden hem siyasetçi hem dinî kâtip hem de feminist hareket öncüsü çıkmış; bir Mater Materî Sülalesinden hem fizikçi-siyasetçi, hem kıdemli asker, hem de işadamları çıkmış. Bir de hanedan çıkarmışlar:

CEZAYİR TÜRKLERİ

Cezayir’in nüfusu 39 milyon ve bu nüfusun Türk kökenli oranı % 2 ila % 25 arasında değişiyor; Yüzde 2 diyenler için Türkî nüfus 700-800 bin civarında, yüzde 5 diyenler için 1, 9 milyon civarında, yüzde 6 diyenler için 2, 3 milyon civarında, yüzde 10 diyenler içinse 3, 9 milyon civarında.

Sabri Hizmetli’nin “Osmanlı Yönetimi Döneminde Tunus ve Cezayir’in Eğitim Kültür tarihine Genel Bir Bakış” makalesine göreyse bu oran yüzde 25’e yani 10 milyonluk bir nüfusa tekabül ediyor.