Halveti Tarikati...

Halvetilik, Osmanlı'da en yaygın tasavvuf yolu olarak bilinir.

Hazar Denizi'nin güney batısında bulunan Geylan bölgesindeki Lahcan'da doğup büyüyen Siraceddin Ömer el Halveti, İbrahim Zahid Geylani'nin halifesi olarak Harizm'de irşad faliyetlerinde bulunan amcası Ahi Muhammed Halveti'ye intisab etmiş, vefatından sonra onun yerine geçmiştir.

1378 Ömer el Halveti amcasından gördüğü ve benimsediği Halvet, yalnızlık, ilahi aşk ve heyecan, zikri gizli yapması gibi özel halleri onların Halveti ismiyle anılmasına sebep olmuştur. 

Ömer el Halveti kırk defa üst üste erbain çıkarmış ve Halvetiyye'nin ilk piri olmuştur.(vefatı, 750) 

Ömer el Halveti Hoy, Mısır, Hicaz gibi bölgelerde vazifeli olarak bulunmuş, daha sonra Tebriz'e geçmiş ve irşad faaliyetlerine burada devam etmiştir. 

İbrahim Zahid Geylani'nin diğer halifesi Sadreddin Erdebili'den Safeviyye, Safeviyye'den Bayramiyye, Bayramiyye'den Celvetiyye doğmuştur. 

Ömer el Halveti'den ise, Halvetiyye yolu doğmuştur.

Daha sonra Azerbaycan bölgesinde Yahya Şirvani 

Hz'nin Halvetiyye'yi yeniden inşası ile, Halveti yolu Peygamberimizden günümüze kadar aynı ile aktarılmış, Azerbeycan'dan Anadolu'ya geçmiş Anadolu'dan Balkanlar, Suriye, Mısır, Kuzey Afrika, Sudan, Habeşistan ve Güney Asya'ya kadar yayılmıştır. 

Halvetiyye; İslam dünyasının en yaygın tasavvuf yolu olmuştur.

 Halveti yolu, Anadolu ve İstanbul'a dört ana koldan girmiş ve her tarafa yayılmıştır. 

Birincisi Yahya Şirvani'nin halifelerinden Dede Ömer Ruşeni'nin kurduğu Ruşeniyye kolu; 

Ruşeniyye'den Gülşeniyye ve Sezaiyye şubeleri doğmuştur. 

İkincisi, Cemaleddin Aksarayi el Halveti'nin kurduğu Cemaliyye kolu; 

Şabaniyye, Sünbüliyye, Nasuhiyye, İbrahimiyye, Assaliyye, Bahşiyye, Karabaşiyye, Çerkeşiyye şubeleri doğmuştur.

Üçüncüsü, Şemseddin Ahmed Marmaravi'nin kurduğu Ahmediyye kolu; Cerrahiyye, Mısriyye, Ramazaniyye, Buhariyye, Raufiyye, Cihangiriyye, Sinaniyye, Uşşakiyye şubeleri doğmuştur. Dördüncüsü, Şemseddin Ahmed Sivasi'nin kurduğu Şemsiyye kolu. 

Bir de Cemaleddin İshak Karamani'nin kurduğu, Karamaniyye kolu vardır.

Halveti yolunda nefsin kötülüklerden arındırılması esastır. 

Bunun yolu dille, kalple, ruhla ve sırla yapılan zikirdir. 

Tasavvufta önem verilen az yeme, az uyuma, az konuşma, inziva, zikir, fikir, mürşide gönülden bağlılık, Halvetîliğin başlıca esaslarındandır. Müşahede mertebesine ulaşmak için mücahede şarttır.

Ahmediyye Kolunun Mısriyye Şubesinin Kurucusu Niyazi Mısri şiirlerinde, Muhyiddin Arabinin "Vahdeti Vücud" görüşünden etkilendiği görülür.

Halveti yolu genel olarak bu görüşü benimser ve destekler.

Her ne kadar Halveti Tarikatı'nın kurucusu Ömer Halveti olsa da Halveti Tarikatı'nın genişleyip yayılmasını sağlayan Pir-i Sani Seyyid Yahya Şirvani  Hazretleri olmuştur.. 

Çünkü Halvetilikte ilk defa halifeler yetiştirip, başka memleketlere gönderen O'dur. 

Yahya Şirvani Hz'i, etrafında on bin kadar mürid toplayıp onları yetiştirerek tarikatın yayılmasında, öncülük etmiştir. 

Halveti Tarikatı'nın kollara ayrılması Yahya Şirvani'den sonra başlamıştır. Halveti silsilesinde ehlibeytin ve özünde "ehlibeyt" sevgisinin olması, tarikatın en önemli özelliklerindendir.

Halveti yolu dünyada olduğu gibi Anadolu ve İstanbul'da da en yaygın tasavvuf yoludur. 

Görüldüğü üzere diğer birçok büyük tasavvuf yolları ve kolları Halveti den ayrılmıştır.

1925'te Tekke ve Zaviye kanunu çıkmış ve resmi rakamlara göre İstanbul'da kapatılan tekke ve zaviyelerin dağılımı şöyledir; 

''Halveti 89, Nakşi 65, Kadiri 57, Rufai 35, Celveti 22, Mevlevi 5, Şazeli 3, tekkeleri var idi.'' 

Bu tesbitten anlaşılacağı üzere Halveti diğerlerinden çok ve ağırlıkta idi. 

Zahirde ise, ismi gibi gizli ve az bilinen bir yoldur.