Gülfem Hatun...
Gülfem Hatun, Osmanlı Padişahı I.Süleyman'ın eşi. Cariye kökenlidir.
Gülfem Hatun'un, Süleyman'ın Hürrem Sultan'ın ardından üçüncü eşi olduğunu söyleyen Çağatay Uluçay ise, 1561 veya 1562 yılında, Süleyman'ın emriyle öldürüldüğünü de ifade eder.
Bu iddia; mezar taşında yazan "şehide-i saide" "kutlu şehit" anlamına gelir, ifadesinden kaynaklansa da çeşitli sebepler sonucu ölenlerin mezar taşlarında da şehit ifadesine rastlanmaktadır.
Yapımı 1561'de tamamlanan ve tamamen kendi birikimleriyle yaptırdığı Üsküdar'daki Gülfem Hatun Camii ile mektep ve türbesine;
ve 34 oda, 11 ev, 6 dükkan, 1 bahçe ve fırın vakfetmiştir.
Ancak 1930'daki yol yapım çalışmalarında türbe ve mektep yıkılmıştır.
Gülfem Hatun'un mezarı ise, günümüzde minaresiz ve sade bir çatıyla örtülü olan caminin bahçesinde yer almaktadır.
Gülfem Mektebi ve Camisi:
Gülfem Hatun Sıbyan Mektebi;
İstanbul ili Üsküdar ilçesi, Hakimiyeti Milliye Caddesi, Gülfem Sokak'ta bulunan Sıbyan mektebi, Kanuni Sultan Süleyman'ın cariyelerinden Gülfem Hatun XVI. yüzyılda yaptırmış olduğu camisinin bir bölümünü oluşturmaktadır.
Gülfem Hatun bu camisinin yapımını tamamlayamadan 1561-1562 tarihinde ölmüş,
sıbyan mektebi de cami ile birlikte bir süre sonra tamamlanmıştır.
Caminin ve sıbyan mektebinin mimarının Mimar Sinan olduğu ileri süsülmüşse de bu kesinlik kazanamamıştır.
Sıbyan mektebi 1930 yılına kadar harap bir durumda kalmış, 1940 yılında yıkılmıştır.
Gülfem Hatun'un mezarı da caminin yanına nakledilmiştir.
***
Üsküdar Mevlevihane Türbesi:
Üsküdar, İmrahor semtinde Ayazma Mahallesi'nde, Doğancılar Caddesi üzerinde yer alan Üsküdar Mevlevihanesi, İstanbul'dan Anadolu'ya giden dervişlerin konaklamaları için kurulmuştur.
Galata Mevlevihanesi Postnişini Yeğen Ali Paşa'nın oğlu Numan Bey kendi evini semahaneye dönüştürmüş, bahçesine de diğer yapıları ekleyerek Mevlevihane'yi kurmuştur.
Sultan II. Mahmut, Mevlevihane'yi yeni baştan yaparcasına onarmış, Sultan Abdülmecit de yapı topluluğunun eksiklerini tamamlamıştır.
Mevlevihane iki katlı bir yapı olup, zemin katı türbeye, üst katıda semahaneye ayrılmıştır.
Bu özelliği ile de Mevlevi yapılarında günümüze gelebilen tek örnektir.
Türbe, Mevlevihane girişine yapının güneybatı köşesine yerleştirilmiştir.
Türbenin yanındaki bir merdivenle de semahanenin üst katına çıkılmaktadır.
Türbe içerisinde Numan Halil Dede, Ali Şeyda Dede, Mehmet Hüsameddin çelebi, Şeyh Hacı Ali Dede, İsmail Hulusi Dede, Abdullah Necip Dede, Abdulkadir Kadri Dede, ve Ahmet Vesim Paşa'nın mezarları bulunmaktadır.
***
Zeynep Kamil Türbesi:
İstanbul Üsküdar, Nuh Kuyusu Caddesi, Salı Sokağı'nda Zeynep Kamil Hastanesi'nin bahçesinde bulunan bu türbe, Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın kızı ve Sadrazam Yusuf Kamil Paşa'nın eşi olan Zeynep Hanım'a aittir.
Zeynep Hanım, eşi Yusuf Kamil Paşa'nın da yardımı ile buradaki Zeynep Kamil Hastanesi'nin yapımını 1860 yılında başlatmış ve 1862 yılında da tamamlanmıştır.
Zeynep Hanım ve Kamil Paşa hastanenin yönetimi için bir vakfiye bırakmadıklarından daha sonra hastane masrafları Sait Halim Paşa ile Abbas Halim Paşa tarafından karşılanmıştır.
Zeynep Kamil Türbesi sekiz cepheli bir yapı olup üzeri duvarlar üzerine oturan kasnaklı bir kubbe ile örtülmüştür.
Kubbe kasnağının altındaki mermer bir silme türbeyi çepeçevre dolaşmaktadır.
Türbenin köşeleri, pencere, kapı ve söve başlıkları mermerdendir.
Türbe içerisinde Zeynep Hanım ile eşi Yusuf Kamil Paşa'nın mezarları bulunmaktadır.
Bu türbe Türk ve İslam Eserleri Müzesi'nin yönetiminde iken, hastane yönetiminin üzerine Zeynep Kamil Hastanesine devredilmiştir.
***
Fatma Hanım Sultan Türbesi:
İstanbul Üsküdar, Gülfem Hatun Mahallesi,
Mektep Sokak'ta Aziz Mahmut Hüdayi Efendi Camisi'nin yanında bulunan bu türbenin kitabesi bulunmadığından yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır.
Sultan IV. Murad'ın torunu, Kaya Sultan'ın da kızı olan Fatma Sultan, 1728) tarihinde ölmüş ve buraya defnedilmiştir.
Kesme taştan kare planlı türbenin önünde sekiz baklava başlıklı mermer sütun bulunmaktadır.
Üstten yuvarlak, alttan dendanlı kemerlerle birbirine bağlanan bu sütunların arası pirinç şebekelerle örtülmüştür.
Şebekelerin üzerinde de sütunları birbirine bağlayan mermer ayna taşları vardır.
Türbenin üzeri demir bir kafesle örtülmüştür. Türbe, 1894 depreminde hasar görmüş bu yüzden de sütun başlıkları birbirlerine demir kuşaklarla bağlanmıştır.
Türbenin sağ tarafında İzzi Efendi'nin üzeri açık türbesi ile Sadrazam Rusçuklu Hasan Paşa'nın mezarı bulunmaktadır.
Vikipedi..
