Şikayetname...
Şikayetname, Fuzuli'nin en önemli eserlerinden biridir.
Kanuni Sultan Süleyman 1534 yılında Bağdat'ı fethettik'ten sonra Fuzuli Osmanlı sarayının hizmetine girmiş ve padişaha kasideler sunmuştur.
Padişah tarafından beğenilen kasideler karşılığında da 9 akçelik maaşla ödüllendirilmiştir.
Ancak, maaşını alamayınca, bürokrasiyi, rüşvetçiliği ve yozlaşmayı yeren kafiyeli nesir tarzında Şikayetname'yi yazmıştır.
Eserin en bilindik cümlesi şöyledir:
''Selam verdim, rüşvet değildir diye almadılar.
Hüküm gösterdim, faydasızdır diye iltifat etmediler.
Gerçi görünürde itaat eder gibi davrandılar ama bütün sorduklarıma hal diliyle karşılık verdiler.''
Dedim;
''Ey arkadaşlar, bu ne yanlış iştir, bu ne yüz asıklığıdır?
Dediler;
Bizim adetimiz böyledir.
Dedim;
Benim riayetimi gerekli görmüşler ve bana tekaüt beratı vermişler ki ondan her zaman pay alam ve padişaha gönül rahatlığı ile dua kılam.
Dediler;
Ey zavallı! Sana zulüm etmişler ve gidip gelme sermayesi vermişler ki, daima faydasız mücadele edesin ve uğursuz yüzler görüp sert sözler işitesin.
Dedim;
Beratımın gereği niçin yerine gelmez?
Dediler;
Zevaittir, husulü mümkün olmaz.
Dedim;
Böyle evkaf zevaidsiz olur mu?
Dediler;
Asitanenin masraflarından artarsa bizden kalır mı?
Dedim;
Vakıf malın dilediği gibi kullanmak vebaldir.
Dediler;
Akçamız ile satın almışız, bize helaldir.
Dedim;
Hesaba alsalar bu tuttuğunuz yolun fesadı bulunur.
Dediler;
Bu hesap, kıyamette sorulur.
Dedim;
Dünyada dahi hesap olur, haberin işitmişiz.
Dediler;
Ondan dahi korkumuz yoktur, katipleri razı etmişiz.''
Gördüm ki sualime cevaptan başka nesne vermezler ve bu berat ile hacetim kılmağın reva görmezler, çaresiz mücadeleyi terk ettim ve mey'us ü mahrum guşe-i uzletime çekildim.
Vikipedi..
***
Aşka Sevdalanma:
Can verme sakın aşka aşk afeti candır
Aşk afeti can olduğu meşhuru cihandır
Sakın isteme sevdayı gam aşkta her an
Kim istedi sevdayı gamlı aşk ziyandır
Her ebrulu güzel elinde bir hançeri honriz
Her zülfü siyah yanında bir zehirli yılandır
Yahşi görünür yüzleri güzellerin emma
Yahşi nazar ettikte sevdaları yamandır
Aşk içre azap olduğu bilirem kim
Her kimseki aşıktır işi ahü figandır
Yadetme güzel gözlülerin merdümi çeşmin
Merdüm deyip aldanma kim içtikleri kandır
Gel derse Fuzuli ki, güzellerde vefa var
Aldanmaki şair sözü elbette yalandır.
***
Gazel:
Hüsnün oldukca füzun ışk ehli artuk zar olur
Hüsn her mikdar olursa ışk ol mikdar olur
Cennet içün men eden aşıkları dildardan
Bilmemiş kim cenneti aşıklarun didar olur
Işk derdinden olur aşık mizacı müstakim
Aşıkun derdine derman etseler bimar olur
Zahid-i bi-hod ne bilsün zevkini ışk ehlinün
Bir aceb meydür mahabbet kim içen hüşyar olur
Işk sevdasına sarf eyler Fuzuli ömrünü
Bilmezem bu hab-ı gafletden kaçan bidar olur
***
Gerçi ey dil yar içün yüz verdi yüz mihnet sana
Zerrece kat'ı mahabbet etmedün rahmet sana
Işk ehlin ateş-i hicrana eylersen kebab
Döne döne imtihân etdün budur adet sana
Saklama nakd-i gam-ı ışkını ey can zahir et
Kim verem habs-i bedenden çıkmağa ruhsat sana
Çare-i bihbudumu sordum mu'alicden dedi
Derd derd-i ışk ise mümkin degül sıhhat sana
Dutaram yarın kıyametde habibüm damenün
Mest isen gaflet şarâbından bu gün möhlet sana
İncidür nalem seni veh n'ola ger bir tiğ ile
Çeşm-i celladun ede ihsan mana minnet sana
Sende dün gördüm Fuzuli meyl-i mihrab-ı namaz
Terk-i ışk etmek mi istersen nedür niyyet sana
