26 Aralık 2025
Facebook
Twitter
Instagram
YouTube
İstanbul
Parçalı bulutlu
8°
Adana
Adıyaman
Afyonkarahisar
Ağrı
Amasya
Ankara
Antalya
Artvin
Aydın
Balıkesir
Bilecik
Bingöl
Bitlis
Bolu
Burdur
Bursa
Çanakkale
Çankırı
Çorum
Denizli
Diyarbakır
Edirne
Elazığ
Erzincan
Erzurum
Eskişehir
Gaziantep
Giresun
Gümüşhane
Hakkari
Hatay
Isparta
Mersin
İstanbul
İzmir
Kars
Kastamonu
Kayseri
Kırklareli
Kırşehir
Kocaeli
Konya
Kütahya
Malatya
Manisa
Kahramanmaraş
Mardin
Muğla
Muş
Nevşehir
Niğde
Ordu
Rize
Sakarya
Samsun
Siirt
Sinop
Sivas
Tekirdağ
Tokat
Trabzon
Tunceli
Şanlıurfa
Uşak
Van
Yozgat
Zonguldak
Aksaray
Bayburt
Karaman
Kırıkkale
Batman
Şırnak
Bartın
Ardahan
Iğdır
Yalova
Karabük
Kilis
Osmaniye
Düzce
Ara

Hattat Aziz Efendi...

YAYINLAMA: | GÜNCELLEME:

Hattat Aziz Efendi, Şeyh Mehmet Abdülaziz Aktuğ Efendi, Türk hattat.

20. yüzyılın ünlü hat sanatı ustalarındandır. İstanbul'da ve Kahire'deki çalışmaları sonucu,  

Türk ve Arap hat sanatlarında önemli yeri olan öğrenciler yetiştirmiştir.

1872'de Maçka'da dünyaya geldi. 

Babası, Rize eşrafından Molla Mehmet Abdülhamid Efendi; annesi Esma Hanım'dır.

93 Harbi sırasında ailesi ve dört çocuğu ile Trabzon'dan İstanbul'a gelip yerleşen babası Abdülhamid Efendi, çeşitli camilerde imamlık yapmıştır.

Aziz Efendi ilköğrenimini Eyüp'te Şah Sultan İbtida-i Mektebi'nde 1885'te tamamladıktan sonra Hattat Filibeli Bakkal Arif Efendi'den sülüs, nesih yazılarını öğrenmeye başladı. 

Nuruosmaniye'deki Hat Mektebi'ne de devam etti. Karinabadlı Hasan Hüsnü Efendi'den ta'lik yazısını öğrenerek, 1894 tarihinde mezun olan Aziz Efendi, 1896'da Arif Efendi ile Reis-ül Hattatin ''Hattatların Reisi'' Muhsinzade Abdullah Hamdi Efendi'den icazet aldı.

Devrin celi üstadı Sami Efendi'nin evindeki sanat sohbetlerine devam ederek celi sülüs, celi ta'lik yazılarının inceliklerini öğrendi.

Siyakat yazısını Evkaf eminlerinden Sultanahmetli Refik Bey ile Defter-i Hakani kalemi mümeyyizi Şehreminili Hüsameddin Efendi'den meşk etti.

Hat sanatının yanı sıra çeşitli kurumlarda memuriyetle de meşgul olan Aziz Efendi,  

memuriyet yaşamına 1895'te başladı. 

Bir yandan da Şehri Ahmed Efendi'den ilmiye icazeti aldı. 

Ayrıca Özbekler Tekkesi Şeyhi Edhem Efendi'den ebru sanatını da öğrendi. Böylece öğrenimini tamamlayarak ''seriü'l-kalem'' olarak ünlendi.

Eserlerine önceleri ''Abdülaziz Eyyubi'' ve ''Aziz'', daha sonra ise, ''Şeyh Mehmed Abdülaziz er-Rifa-i şeklinde imza koyan Aziz Efendi, memuriyet görevlerinin yanı sıra Medresetü'l-kudat'ta ve Mahmudiye Rüşdiyesi'nde yazı hocalığı yaptı.

Bu sırada tasavvufla da ilgilendi; Ümm-i Kenan Dergahı Şeyhi Kenan Rifai'ye intisap ederek 1910 yılında ondan hilafet aldı.

 

Kahire'ye gidişi:

Mısır Meliki I. Fuad'ın adına bir Kur'an yazmak üzere Mısır hükümeti tarafından davet edilen Aziz Efendi, 1922 yılında resmi izinle Kahire'ye gitti. 

"Melik Fuad nüshası" olarak bilinen Mushaf-ı Şerif'i altı ayda yazdı, tezhibini yapmak üzere altı ay daha izni uzatıldı. 

Sözkonusu eser, Kahire İslam Eserleri müzesinde korunmaktadır. 

Bu çalışmalarının sonunda Melik 1.Fuad, ülkesinde yok olmaya yüz tutmuş olan hat sanatını canlandırmak için ondan Kahire'de bir hat mektebi açmasını istedi. 

Aziz Efendi teklifi kabul etti ve ailesini de yanına alarak Kahire'ye yerleşti.

Şeyh Salih Erkek Medresesi'nde yeni bir hat mektebi kuran Aziz Efendi, hem bu mektebin hem de daha önce Halilağa Medresesi'ne bağlı olarak kurulmuş olan Medresetü Tahsini'l-Hututi'l-melekiyye adlı hat mektebinin müdürlüğünü üstülendi. 

Bu iki kurum, Türk hat üslubunun dünyada yayılmasında rol oynadı.

1933'te Mısır hükümetinden emekliliğini isteyen Aziz Efendi, İstanbul'a döndü. 

Soyadı Kanunu çıktığında ''Aktuğ'' soyadını aldı. 

6 Ağustos 1934'te hayatını kaybetti. 

Edirnekapı Mezarlığı'na defnedildi.

Sanatçının Bursa Ulu Camii'nde iki, İstanbul'da Türk ve İslam Eserleri Müzesi'nde 116 parça levhası ile, özellikle Ekrem Hakkı Ayverdi Koleksiyonu'nda çeşitli yazı örnekleri ve levhaları bulunmaktadır.

Yorumlar
* Bu içerik ile ilgili yorum yok, ilk yorumu siz yazın, tartışalım *