İbn-i Nefis...
İbn Nefis hekim, anatomi uzmanı, fizyolog,
cerrah, oftalmolog ''göz hekimi'', psikolog,
astronom, kozmolog ve jeolog idi.
Bunların yanı sıra sosyal ve beşeri bilimlerde de birçok çalışmaları olan İbn Nefis, hafız, muhaddis, Şafii mezhebi hukukçusu, Sünni teolog,
İslam filozofu, mantıkçı, sosyolog, romancı,
bilim kurgu yazarı, gramerci, dilbilimci ve tarihçidir...
Arap İslam bilgini, bilim adamı olan İbn Nefis,
Şam'da doğmuştur.
Şam'da Nureddin Zengi Hastanesi'nde ve daha sonra Kahire'de Kalavun Hastanesi'nde doktor olarak çalışmıştır.
18 Aralık 1288 tarihinde Kahire'de vefat etmiştir.
İbn Nefis, pulmoner dolaşım ile birlikte kılcal damar ve koroner dolaşımları da ilk keşfeden kişi olmasıyla tanınmıştır.
Zira bunlar dolaşım sisteminin temelini oluşturmaktadır;
nitekim kendisi bu keşifleri sebebiyle dolaşımsal fizyolojinin babası ve "Orta Çağın en büyük fizyoloğu" olarak görülmüştür.
Pulmoner dolaşım, oksijen yoksunu kanı kalpten akciğerlere taşıyan ve buradan da oksijenlenmiş kanı geri kalbe taşıyan dolaşım sistemi bölümüdür.
Koroner dolaşım, kalbi besleyen damarlarda kanın dolaşımıdır.
İbn Nefis, ayrıca deneysel tıbbın, postmortem otopsinin ve insan diseksiyonunun önemli savunucularındandır.
Metabolizma kavramını ilk tanımlayan kişi olan
İbn Nefis, ek olarak İbn-i Sina ve Galenos'un anatomik ve tıbbî sistemlerinden ayrılan yeni fizyoloji, anatomi, psikoloji ve nabız sistemleri geliştirmiş.
Galenos'un kan dolaşımına ilişkin görüşlerine itiraz etmiştir.
Galenos, kalbin sağ ve sol karıncığı arasındaki duvarda deliklerin bulunduğunu ve kanın bu deliklerden kalbin sağ tarafından sol tarafına geçtiğini düşünüyordu.
İbn. Nefis yapmış olduğu incelemeler sonucunda, kalbin sağ ve sol karıncığı arasındaki duvarda her hangi bir deliğin bulunmadığını belirlemiştir;
öyleyse kalbin sağ tarafına gelen kanın akciğerlere gidip temizlendikten sonra, kalbin sol karıncığına geldiğini keşfetmiştir ki bugün buna küçük kan dolaşımı adını veriyoruz.
İbn-i Nefis, hayatının büyük bir kısmını tıbbi araştırmalarla geçirdi. Teorik ve pratik olarak bu ilmi ilerletmeye çalıştı.
Özellikle o dönemde tıp sahasında bir benzeri yoktu.
İlaçlar huşusunda İbn-i Sina'yı çok geride bıraktı.
Göz hastalıklarını da inceleyen İbn-i Nefis, iltihaplanmaların tedavi usullerini ve ilaçlarını bildirmiştir.
İlaç olarak kimyevi maddeler yerine daha çok taze ve faydalı gıdaları kullanıyordu.
Tıp bilimine yaptığı katkıların yanı sıra İslam dini ilimlerini konu alan eserler de kaleme almıştır; özellikle hadis ilmine dair kaleme aldığı Muhtasar
fi İlm-ı Usul el-Hadis, "Hadis Usulünün Kısa Bir Açıklaması" eseri önem arz eder ki bu eserinde hadis ilimi için daha akılcı ve mantıksal bir sınıflandırma ortaya atmıştır.
Ayrıca Arapça edebi eserler de vermiş,
kurgusal edebiyata katkıda bulunmuştur.
Bunlardan en kayda değeri
er-Risaletü'l-Kamiliyye fi's-sireti'n-nebeviyye isimli eserdir.
Hikayede ıssız bir adada kalan bir çocuğun ergenliğe giriş süreci ele alınır;
İbn Nefis bu hikâye temelini kullanarak çeşitli dini, felsefi ve bilimsel temaları ve görüşlerini ortaya koymuştur.
İbn-i Nefis El Yazması
İbn-i Nefis' in en önemli eseri El-Mûciz'dir. Dört ana bölümden meydana gelen eser, İbn-i Sina'nın Kanun'unun bir çeşit özetidir:
Birinci bölüm; tıp ilminin, ilmi ve ameli, yani teorik-pratik esasları hakkındadır.
İkinci bölüm, ilaçlar ile gıda maddelerinin tarif ve tıbbi tasnifiyle ilgilidir.
Üçüncü bölüm, insan bedeninde görülebilen hastalıkların teşhis ve tedavileri;
Dördüncü bölüm ise, belli uzuvlara mahsus olmayan hastalıklar ile bunların teşhis ve tedavileri hakkındadır
Eser ilk defa 1828 senesinde Kalküta'da basılmıştır. Yazma nüshaları, dünyanın hemen her büyük kütüphanesinde mevcuttur.
Kalküta, Hindistan'ın Batı Bengal Eyaleti'nin başkentidir.
ESERLERİ:
Eş-Şamil fit-Tıb; İbn-ün-Nefis'in yazdığı en büyük tıp kitabıdır.
Üç yüz cilt halinde yazmayı planladığı bu eserin ancak seksen cildini tamamlayabilmiştir.
Bu eser günümüze kadar ulaşmamıştır.
Kitab-ül-Mühezzeb fil-Kuhl;
Göz hastalıklarıyla ilgilidir.
Şerh-ut-Tenbih liş-Şirazi fi füru-il-Fıkh-ış-Şafii: Şirazi'nin yazdığı Tenbih adlı,
eserin açıklamasıdır.
El-Muhtar fil-Egdiye.
Şerhu Fusuli Hippokrat:
Hippokrates'in Fusûl'üne yazdığı şerhtir.
Şerh-ut-Takaddüm li Ma'rifeti Hippokrat; Hippokrates'in bulaşıcı hastalıklarla ilgili eserinin açıklamasıdır.
wikipedia.
