Ebü'l-Leys-i Semergandi...

Ehl-i sünnet alimlerinin en büyüklerinden.

İsmi, Nasr bin Muhammed bin Ahmed bin Muhammed'dir.

Künyesi Ebü'l-Leys olup, Semerkandi nisbesiyle şöhret bulmuştur.

İmam-ül-hüda ve Fakih lakablarıyla da anılır. Doğum tarihi kesin olarak bilinmemektedir.

983 senesinde vefat etti.

Semerkand'da doğan Ebü'l-Leys-i Semerkandi,

küçük yaşta ilim tahsiline başladı.

Zamanının alimlerinden akli ve nakli ilimleri tahsil etti. Öğrenim silsilesi İmam-ı Ebu Yusuf'a ulaşan Ebu Ca'fer Hinduvani'den ilim öğrendi.

Hanefi fıkhında yüksek dereceye ulaşıp,

Fakih lakabını aldı.

Tefsir, hadis, kelam, tasavvuf ve ahlak ilimlerinde de geniş ilim sahibi olup, İmam-ül-hüda lakabı verildi.

Hanefi mezhebinin en büyük alimlerinden olup,

çeşitli ilimlere dair pek çok kıymetli eser yazdı.

Haram ve şüphelilerden sakınmakta ve dünya'ya kıymet vermemekte çok yüksek derece sahibi olan Ebü'l-Leys-i Semerkandi, bir çok talebe yetiştirip, kıymetli eserler yazdıktan sonra, 983 senesinde Semerkand'da vefat etti.

Yazdığı eserlerin en meşhuru vaz ve nasihat kitabı özelliğinde olan Tenbih-ul-Gafilin kitabıdır. Tamamı İslam ahlakını anlatan eser, ayet-i kerimeler ve hadis-i şerifler ile beraber, nasihat ve hikmetli sözler ihtiva eden mükemmel bir ahlak kitabıdır. Eserin, çeşitli devirlerde bir çok tercümeleri yapılmıştır.

Ebü'l-Leys-i Semerkandi'nin diğer eserleri ise;

Tefsir-ül-Kur'an:

Dört cild halinde yazılan bir tefsir kitabının pek çok yazma nüshası vardır.

Ayrıca 1892 yılında Kahire'de basılmıştır.

Hizanet-ül-Fıkh: Hanefi mezhebinin fıkıh hükümlerine yer verir.

Uyun-ül-Mesail fil-Füru: Fıkıh ilmine dair bir kitaptır. Bu eserin şerhleri mevcuttur.

Esrar-ül-Vahy: Miraçla ilgili bir eserdir.

Kurret-ül-Uyın ve Müferrihü-kalb-il-mahzun:

Büyük günahlardan bahs eder.

Şerh-i Fıkh-ul-Ekber: İmam-ı azam Ebu Hanife'nin Fıkh-ul-Ekber adlı eserinin şerhidir.

Tuhfet-ül-enâm fi menâkıb-il-eimmet-il-erbe'a el-a'lam: Ehl-i sünnetin dört mezheb imamının hayatı bu eserde anlatılmıştır.

Dekaik-ul-ahbar fi-zikr-il-Cennet'i ven-Nar:

Cennet nimetlerini ve Cehennem azabını anlatan bir eserdir.

El-Fetava, 10-Muhtelif-ür-Rivaye,

En-Nevazil fil-füru,

El-Mukaddime fi's-salat,

Beyanu-akidet-il-usul: Temel iman bilgilerini anlatır. Bunlardan başka; Te'sis-ül-fikh, Şerhu'l-İslam,

El-Mearif fi serh-is-Sehaif, Te'sis-ün-Nazar,

Risalet-ül-Mearife vel-lipan,

Risale fil-hikem, Kut'un-Nefs fi ma'rifet-il-Erkan-il-hams, El-Letaif-ül-müstehrece min Sahih-il-Buhari, Risale fil-fıkh, Ebü'l-Leys-i Semerkandi'nin çeşitli ilimlere dair yazdığı eserlerdir.

Güzel ahlak sahibi olup, İslam dininin yüceliğini ve ebedi saadete ermenin yollarını, hayatı boyunca insanlara anlatmaya çalışan Ebü'l-Leys-i Semerkandi buyurdu ki;

''Kabir azabından kurtulmak isteyen şu dört şeye sarılmalı ve şu dört şeyden de kaçınmalıdır. Sarılması gereken dört şey;

Namazları doğru kılmalı,

Zekatı vermeli,

Kur'an-ı kerim okumalı,

Allah'ü Te'ala'yı unutmayıp,

çok anmalı ve zikretmelidir.

Kaçınılması icab eden dört şey;

Yalan söylememeli,

Hıyanet etmemeli,

Koğuculuk söz taşıma yapmamalı,

Üzerine idrar şıçratmamalıdır,

Resulullah sallallahü aleyhi ve sellem buyurdu ki; ''İdrardan sakınınız.