Sivâsi Abdulmecit efendi kimdir?

Anadolu'da yetişen evliyânın büyüklerinden.

İsmi Abdülmecid, künyesi Ebü'l-Hayr, lakâbı Mecdüddin'dir. İsmi, Abdülmecid Sirvâni'nin ismine hürmeten konulmuştur. Sinâsi nisbesiyle meşhur olmuştur. Şiirlerinde Şeyhi mahlasını kullanır. Tasavvufta, Halvetiyye yolunda Şemsiyye kolunun kurucusu Şemseddin Sivâsi hazretlerinin yeğenidir. Babasının ismi Muharrem efendidir. 1563 senesinde Tokat'ın Zile ilçesinde doğdu. 1639 senesinde İstanbul'da vefat etti.

Küçük yaştan itibaren babasından ilim öğrenen Abdülmecid Efendi, yedi yaşına geldiği zaman Kur'an-ı Kerim'i ezberledi. Amcası Şemseddin Efendi'den Kara Şems zâhiri ve bâtini ilimleri tahsil etti. Arabî ilimler, fikıh, tefsir ve hadis ilimlerinde yüksek derece sahibi olup, amcasından diploma aldı. Uzun müddet Şemseddin Sivâsi'nin sohbetinde kalıp, tasavvufî hakikatlere kavuştu ve yüksek manevi derecelere yükseldi. Otuz yaşına gelince, Merzifon ve çevresi ahalisine Allah'ü Telanaın emir ve yasaklarını bildirmekle görevlendirildi.Daha sonra Zile'deki Halvetî Dergâhında irşatla vazifelendirildi. Burada talebe yetiştirmekle meşgul oldu. Sivas'taki Şemsiyye Dergâhı şeyhi Recep efendi vefât edince, onun vazifesini yürüttü. İlim ve irfandaki şöhretini duyan Sultan Üçüncü Mehmed Han'ın dâveti üzerine İstanbul'a geldi. Bir müddet Ayasofya civârında oturdu. Daha sonra Eyyüb Nişancası'ndaki kendisine hediye edilen bahçe içindeki eve yerleşti. Dâr-üs-saâde ağalarından Mehmed Ağa'nın yaptırdığı Mehmed Ağa dergâhında insanlara İslam dininin emir ve yasaklarını anlatmakla vazifelendirildi.

İstanbul'da çeşitli câmilerde halka vâz ve nasihat etti. Sultan Selim civârındada bir mescit ve Sivâsi dergahını inşaa ettirip, hizmet etti. Sultanahmed Câmiinin temel atma ve açılış törenlerinde bulunup dua etti ve ilk vâzı verdi. Vefât edinceye kadar Sultanahmed Câmiinin vâizliğini yaptı.

Sultan Üçüncü Mehmed, Birinci Ahmed, Birinci Mustafa, Genç Osman ve dördüncü Murad Han devirlerinde yaşayan Sivâsi Abdülmecid Efendi, sultanlara ve diğer devlet adamlarına nasihatlerde bulundu. Karayazıcı ve Uzunbölükbaşı isyanlarının bastırılmasında önemli rol oldu. Sultan Dördüncü Murad'a Bağdat'ı fethedileceğini müjdeledi. Padişah sefere çıkarken de Hz. Ömer'in kılıcını beline o kuşattı.

İlim, irfan ve güzel âhlak sahibi olan Sivâsi Abdülmecid Efendi, zaman zaman padişahlara verdiği manzum şikayetnamelerde memleketin ve milletin içinde bulunduğu hali anlatmış, başarıya ulaşmak için adaletli davranılmasını ve istişareye, ehline danışmayı tavsiye etmiştir. İslam dininin hep ilerlemeyi emrettiğini anlatmış, gelişmelere karşı çıkan din adamı kılığına girmiş din düşmanlarıyla, tarîkatçı geçinen câhil ve sapık kimselere ve bid'at ehliyle mücâdele etmiştir. İstanbul'da vâz, nasihat ve irşatla meşgulekn, 1639 yılında vefât etti. Eyüp Nişancası'ndaki evinin bahçesine defenedildi. Vefâtından sonra iki yıl sonra, gördüğü bir rüya üzerine Mahpeyker Kösem Sultan, kabrinin üzerine bir türbe yaptırdı.

Şeyhi mahlasıyla pek güzel şiirler yazan Sivâsi Abdülmecid Efendinin eserlerinden bazıları şunlardır:

· Fatiha tefsiri

· Mesnevi Şerhi

· Lezâiz-ül-Âsar ve Letâif-ül-Ezhâr

· Dürer-ül-Akâid

· Divan-ı İlâhıyat

· İrade-i Cüz'iyye

· Hadis-i Erbâin

Kaynak:Yeni rehber Ans.