Mesneviden...

GÜL solup da mevsim geçince bülbülden nağme duyamazsın.

Kimin aşka eğilimi yoksa, kanatsız kuş gibidir.

Rahmet kapıları dilencilere hırslarından dolayı kapandı. Zekât verilmeyince yağmur bulutu gelmez, zina artınca bulaşıcı hastalıklar artar. İçine gam ve kasvetten ne gelirse korkusuzluk ve küstahlığından gelir.

Her odunun kokusu dumanından çıkar.İnleme, hastalığın çeşidini ele verir.

Aşk; Allah sırlarının usturlabidir.Usturlab: Güneşin yüksekliğini ölçen alet. Dilin tefsiri pek aydınlatıcıdır. Fakat dile düşmeyen aşk, daha nurludur .

Vakit keskin bir kılıçtır. Sufi, vakit oğludur.Yarın demez, anı değerlendirir.

Zahiri güzelliği ait olan aşklar aşk değildir. Onlar sonuçta utanç olurlar.

Dünya hissi cihanın, din hissi göklerin merdivenidir. Dünya hissinin sağlığını hekimden, din hissinin sağlığını Muhammed'den iste. Dünya hissinin sağlığı vücut sağlığıdır. Din hissinin sağlığı arzuları öldürmektir.

İnsan tarafgirlik, hiddet ve şehvetten şaşı olur. Hiddet ve şehvet ruhu Hak'tan ayırır. Garez gelince, hüner örtülür.

Fare nin şerrini def etmeden ambara buğday koyma.

Kalp huzuru olmadan namaz tamam olmaz.

Beden haset evidir .

Bu âlem canların hapishanesidir.

Nakış ve suret manâyi görmeyi engeldir .

Akıl ve zekâ kemâle ermekle Allah'a varılmaz.Yöneticiler hediye ve ihsanını çok bilmişlere değil, önlerinde acizlenenlere verirler.

Manâ yüzünden yükselmek, temiz ruhlara nasiptir.

Kimde dert varsa o koku almış, dermana ermiştir. Kim daha çok uyanıksa, derdi daha fazladır.

Parçaların yüzü bütüne dönüktür. Bülbülün aşkı da güle.

Putların anası nefistir.

Ahad ve Ahmed'e yapış ki, beden ebucehilinden kurtul.

Allah bir kimsenin perdesini yırtmak isterse o kişiyi temiz insanları ayıplamaya sevk eder. Ayıbını örtmek dilerse o kimse ayıplı kimseler hakkında konuşamaz hale gelir. Yardım etmek isterse, ona dua ve yakarış kapısını açar.

Her ağlamanın sonu gülmektir.

Akarsu nerdeyse orası yeşerir. Gözyaşı varsa rahmet gelecektir.

Gam görünce istiğfar et. Çünkü gam Yaratıcı'nın emri ile tesir eder. Allah dilerse bizzat gam ve sıkıntı sana neşe bile olabilir.

Fakirlik korkusu insanları hırs ve emele lokma yapmıştır.

Dünya zindan biz mahpususuz; zindanı del kurtul.Ten bir gemi, dünya denizdir. Dünyayı tenine koyarsan, gemi batar. Ayaklarının altına al ki yüzüp gidesin.

Âlem cesettir. İlim can.

Üç şey hakkında dudağını kıpırdatma: Gittiğin yol, paran ve mezhebin .

Hikmet arayanlar: Hikmet kaynağı olur.Tahsilden ve sebebe bağlanmaktan kurtulur.Bilgileri hıfzeden levh, levhi mahfuz olur, akıl ruhtan feyz alır.

Heva arzular iman kapısının kilidi dir.

Kalemin su, kağıdın rüzgar ise, ne yazarsan yaz kıymeti yoktur.

Gözün nuru gönül nurudur .
Kaza gelince bilgi ve tedbir uykuya yatar.

Allah insana akibetine göre isim verir. Halk Ömer'i müşrik bilirdi. Ama Allah ezelde onu mümin yazdı. Mümin oldu.

Kaza seni gece gibi sarsa da elinden tutacak olan yine odur. Seni emin kılmak için Allah'ın bela ile korkutmasını da bir çeşit yardım bil.

Sağlık; zıtların barışıdır. Aralarında savaş varsa bedene ölüm gelir.

Zalimin zulmü karanlık kuyudur. Sonunda içinde boğulur.

İnsanlardan gördügün zulümler senin huyundur. Sen kendi huyunu onların aynasında seyredersin.

Ey gam ateşine dalan! Ateşe azar azar nur serp de nur olsun.

Dünya; dedikodu, tartışma ve bahis kuyusudur. Bu kuyuya düşersen sağlam çıkamazsın .

Birkaç gün su içmeyi bırak. Ağzını ebediyet şarabına daldır ki hakikât içesin.

Ok gibi doğru olursan, hiçbir yay seni tutamaz. Hakça ol ki, nefis yayından hakikâte fırla.

İnsan, gözden ibarettir. Göz ise, dostu gören gözdür.

Hak'tan korkup takva yolundan tutandan cinler ve insanlar korkarlar.

Ekmek sofrada cansızdır. Vücuda girince neşeli ruh olur.

Allah'ın yaratması bizim işlerimizi meydana getirir. Bizim işlerimiz Allah işlerinin eseridir.

Allah Adem'e'Senin suçunu da ben takdir ettim. Ama sen suçun tamamını üstüne alıp tevbe ettin. Niye, Rabb'ım bunu sen yaptırdın demedin'dedi. Adem'korktum, edep dışına çıkamazdım'dedi. Allah'işte o edebin sebebi ile biz seni koruduk ve kayırdık'dedi.

Hürmet eden, hürmet görür.
Akıl hakim iken Ömer'le Ebulhakem bir idi.Ömer can âlemine geçti Halife oldu. Ebulhakem akıl aleminde kaldı. Ebucehil oldu.

Kuran'ın hükümlerini tutar, kıssalarından hisse alırsan can kuşuna ten kafesi dar gelir.

Halk arasında meşhur olmak, sırlara ermeye engeldir. Şöhretten kurtulmaya bak.

Dostların sevgiliyi anması sevgiliye ne mutludur.

Allah'ım kahrına da, lütfuna da hakkı ile âşıkız.

Dil çakmaktaşı ve demiri gibidir.Dilden çıkan ateş olur.

Şeker gibi söz söylemek istersen helva yemeği bırak, sabret.Fıraset sahiplerinin hırsı sabra, çocukların hırsı helvayadır. Sabreden arşa çıkar, helva yiyen yerde kalır.

Kâmil insan toprak tutsa altın olur, eksik insan altın tutsa toprak olur.

Söze kulaktan gir. Önce dinle

Adem Allah'ın azabından ağlamakla kurtuldu.

Helal lokma, nuru ve olgunluğu arttırır. İlim, hikmet, aşk, incelik helal lokmadan doğar. Lokma tohumdur; mahsulü fikir. Lokma denizdir; incisi fikir.

Ağızdan bir kere çıkan söz; yaydan çıkan ok gibidir.

Canını yak ki, tenin aydınlansın.
Padişahlar önlerinde eğilene ikram ederler. Çok bilenlere değil.

Kim seviyorsa, bil ki seviliyordur.

Susuzlar suyu arar, su da susuzları.

Hakk'a dalan doymaz, daha çok dalmak ister.

Âşıkların hayatı ölümdür. Gönül , gönül verilerek alınır.

Ucuz kazanan, ucuz verir.İnci çocuğun eline geçerse onu bir somun ekmeğe satar.
İki deniz olan gözlerin incilerle dolsun istersen, gam toprağından gözüne sürme çek de ağla.

Dünyanın lütfu ve yaltaklanması hoş bir lokmadır. Ama az ye. Çünkü o lokma ateştendir.

Kınanmak; kaynatılmış ilaç gibidir.