Yeşu...Veya Yuşa...

Hz. Musa Mısırdan çıkarılmadan önce Mısırda doğdu.Tanah'a göre Musanın ölümünden sonra, İsrailoğullarının lideriydi. Hikayesi çıkış kitabında ve sayılarda anlatılır. Musa ona; Yeşu olarak hitab ederdi. Musa tarafından Kenan topraklarını araştırmak üzere gönderilen on iki casustan biriydi. Musanın ölümünden sonra Kenan topraklarını fethedip, on iki kabile arasında bölüştürdü.

İsrail'in çocukları Ürdün'ü geçerken; Gustave Dore, ö. 1883 Musa'nın varisi Yeşu Mısır'dan çıkışta büyük rol oynadı. Musa Sina Dağı'na çıkıp On Emir'i aldığı zaman ona eşlik etti. Musa tarafından Kenan topraklarına gönderilen on iki casus'tan biriydi.Sadece o ve Kalev olumlu bilgiler verdi ve ödül olarak vaad edilmiş topraklara casuslardan sadece bu ikisi girebildi.

Mısır'dan çıkışta, İsrailoğullarının yaptığı ilk savaş olan Refidim'de Amalekliler'le yapılan savaşın kumandanı Yeşu, bu savaştan zaferle ayrıldı.

Yeşu kitabında Musa'nın ardılı olarak, kendisini seçtiği anlatılır. Kitabın ilk bölümünde; ''Yeşu'nun Kenan'ı fethettiği dönem yazılıdır.''

Aynı Kızıl Deniz'in Musa'ya açıldığı gibi, Şeria nehri de ortadan ikiye ayrıldi. Nehri geçtikten sonraki ilk çatışma Eriha Savaşı'ydı. Gibon'da Yeşu Eriha'yı yıkıp batıda küçük bir kent olan Ay kentine ilerledi.Fakat Ahan Eriha'dan elde ettiği ganimeti Tanrı'ya adamayıp cebine attığı için Tanrı bütün İsrailoğullarını cezalandırdı ve Yeşu 36 kayıp vererek, Ay kentindeki savaşı kaybetti. Tanrı'nın güvenini kazanmak için Ahan, ailesi ve hayvanlarıyla birlikte taşlanarak öldürüldü ve Ay kentine yapılan ikinci seferde zafere ulaşıldı.

İsrailoğulları; ''Kudüs, Hevron, Yarmut, Lakiş ve Eglon'un Amorit krallarından oluşan ittifakla yüzleşti. Yeşu, Tanrı'ya, güneşi durdurması ve ayın çıkmasını engellemesi için yakardı çünkü gün ışığında savaşı bitirecekti. Bu, İsrailogulları için önemli bir olaydır çünkü "Ne bundan önce, ne de sonra Rab'bin bir insanın dileğini işittiği o günkü gibi bir gün olmamıştır. Çünkü Rab, İsrail'den yana savaştı." Bundan sonra Yeşu, birçok zafer kazanıp Kenan topraklarının çoğunu eline geçirdi.

Ölümü:

Kifl Hares'te Yeşu'nun mezarlığı, Nisan 2007 Rabinik edebiyatta sadık, mütevazi, müstahak ve bilge bir kişi olarak, resmedilen Yeşu "kocamış, yaşı hayli ilerlemişti." İhtiyarları bir araya toplayıp onlara yerel halkla birlik olmamalarini çünkü bunun halkı Tanrı'dan uzaklaştırabileceğini anlattı.Kısa bir süre sonra, 110 yaşında ibrani takvimine göre 26 Nisan'da öldü ve Efraim'in Gaaş Dağı'ndaki Timnath Serah'ta gömüldü. Bu yerin bugün Kifl Hares oldugu düşünülür. Türkiye'de ise; ''İstanbul'un Anadolu yakasındaki Yuşa Tepesi'nde gömüldüğüne ve Üsküdar'da Aziz Mahmud Hüdai, Sariyer'de Telli Baba ve Beşiktaş'ta Yahya Efendi ile birlikte boğazın dört bekçisinden biri olduğuna inanılır.''

ON EMİR:

Hıristiyanlar, 10 Emir'in iki taş levhaya kazınmış olarak; Müslümanlar ise, vahiy ile Hz. Musa'ya bildirildiğine inanırlar. Tevrat'ı oluşturan kitaplarda bu 10 emirin çeşitli devirlere ait birbirinden farklı anlatımları vardır. (Tevrat, Çıkış, 20/1-17 ve 34/1-25; Tesniye, 5/8-21). Biz burada, Çıkış 20/1-17'de yer aldığı şekliyle veriyoruz:

''1-Seni Mısır diyarından, esirlik evinden çıkaran Tanrın Yahve benim.

2-Karşımda başka tanrıların olmayacaktır.

3-Rabbin ismini boş yere ağza almayacaksın; çünkü Rab kendi ismini boş yere ağza alanı suçsuz tutmayacaktır.

4-Şabbat ''Cumartesi'' gününü takdis etmek için onu hatırında tut. Altı gün işleyeceksin ve bütün işini yapacaksın; fakat yedinci gün Tanrın Rabbe Şabbat'tır; sen ve oğlun ve kızın, kölen ve cariyen ve hayvanların ve kapılarında olan garibin, hiçbir iş yapmayacaksın; çünkü Rab gökleri, yeri ve denizi ve onlarda olan bütün şeyleri altı günde yarattı ve yedinci günde istirahat etti; bunun için Rab Şabbat gününü mübarek kıldı ve onu takdis etti.

5-Babana ve anana hürmet et, ta ki, Rabbin sana vermekte olduğu toprakta ömrün uzun olsun.

6-Katletmeyeceksin.

7-Zina etmeyeceksin.

8-Çalmayacaksın.

9-Komşuna karşı yalan şehadet etmeyeceksin.

10-Komşunun evine tamah etmeyeceksin; komşunun karısına yahut kölesine yahut eşeğine yahut komşunun hiçbir şeyine tamah etmeyeceksin.''

***

Kuran'da evamir-i aşere de denilen 10 emir, Bakara suresi 83-84. ayetlerde anlatılır:

83. ayet: "Bir vakit İsrailoğullarından söz alıp: Allah'tan başkasına ibadet etmeyin. Anaya babaya, akrabaya, yetimlere, yoksullara güzel muamele edin, insanlara tatlı söz söyleyin, namazı hakkıyla eda edin, zekatı verin" demiştik. Sonra pek azınız hariç sözünüzden döndünüz. Hala da yüz çevirmektesiniz."

84. ayet; "Hani sizden, birbirinizin kanını dökmeyin, birbirinizi ülkenizden çıkarmayın diye söz almıştık, siz de bunu kabul etmiştiniz. Buna siz de şahitlik edersiniz."

Kaynak: Ö. Anslopedisi.